Գիտնականները պնդում են, որ հիվանդների մեծ մասը լիարժեք չի պատկերացնում թոքի քաղցկեղի սքրինինգի իրականացման պոտենցիալ օգուտներն ու ռիսկերը, ինչպես նաև որոշակի գաղափար չունի այն մասին, թե ու՞մ և ե՞րբ պետք է իրականացնել այն:
Թոքի քաղցկեղի հետազոտությունը համակարգչային տոմոգրաֆիայի (ՀՏ) կիրառմամբ այս հիվանդության զարգացման բարձր ռիսկով անձանց համար կենսական կարևոր թեստ է: Չնայած ակնհայտ առավելությանը՝ ռադիացիոն ճառագայթումը պայմանավորում է այս սքրինինգի ամենամյա իրականացման մի շարք պոտենցիալ ռիսկեր: Գիտնականների նոր հետազոտությունը ցույց տվեց, որ հիվանդների կողմից այդ հարցերի ըմբռնումը բարելավելու նպատակով անհրաժեշտ է բժշկի և հիվանդի միջև հարթ փոխհարաբերություն:
Թոքի քաղցկեղի հետազոտություն խորհուրդ է տրվում իրականացնել 55 տարեկան և ավելի այն անձանց, ովքեր ծխախոտ օգտագործում են ավելի քան 30 պայմանական ծխելու տարի (1 պայմանական տարին համարժեք է 1 տարվա ընթացքում ամեն օր 20 ծխախոտ ծխելուն): Համարվում է, որ բնակչության այդ խմբի համար թոքի քաղցկեղի սքրինինգի իրականացման օգուտը գերազանցում է պոտենցիալ ռիսկը:
- Այս սքրինինգային ծրագրի թերություններից մեկն այն է, որ հիվանդներից ոչ բոլորն են օգուտ ստանում, մինչդեռ վնաս ստանում են բոլորը,- հայտարարեց հետազոտության գլխավոր հեղինակ Փիթեր Մազզոնը(Peter J. Mazzone),- բացի այդ, օգուտի և ռիսկի միջև հաշվեկշռի կետը կարող է տեղաշարժվել՝ պայմանավորված հիվանդի անհատական գնահատականով:
Նոր հետազոտության ընթացքում գիտնականները մշակեցին ծրագիր, որը ներառում է հիվանդի նախնական խորհրդատվություն և թոքի քաղցկեղի սքրինինգ անցնելու հետ կապված որոշում կայացնելուն օժանդակություն: Ծրագրի տարբեր կրթական բաղադրիչները կենտրոնացած էին հետազոտության իրականացման համապատասխանության պահանջների, օգուտների և ռիսկերի վրա, ինչպես նաև յուրաքանչյուր հիվանդի համար անհատական դրական և բացասական արդյունքների վրա: Գիտնականներն առաջարկում են կրթական միջոցառումների ընթացքում փորձարկման մասնակիցներին հարցեր տալ:
Ուսումնասիրությունը ցոյց տվեց, որ հիվանդներն ունեին անբավարար գիտելիքներ թոքի քաղցկեղի սքրինինգի դրական և բացասական կողմերի մասին: Ուսումնական նյութերը դիտելուց և պրակտիկ բժիշկների խորհրդատվությունից հետո փորձարկման մասնակիցների գիտելիքի մակարդակը զգալիորեն բարձրացավ: Կրթական միջոցառումների իրականացումից հետո որոշում կայացնելիս հիվանդներն իրենց անհամեմատ վստահ էին զգում, նշեցին մասնագետները: Միևնույն ժամանակ, սքրինինգի իրականացման օգուտները նրանց համար ավելի հասկանալի դարձան:
Գիտնականները եկան այն եզրակացության, որ խորհրդատվությունը և թոքի քաղցկեղի հետազոտության հետ կապված որոշում կայացնելուն օժանդակությունը կարող է օգտակար լինել ճիշտ կողմնորոշվելու համար, որը կհամապատասխանի յուրաքանչյուր հիվանդի անհատական արժեքներին: Այդ ընթացքում կիրառվող ուսումնական նյութերը պետք է հարմարեցված լինեն տարբեր կրթական մակարդակով անձանց համար:
Ուսումնասիրությունը նաև ցույց տվեց, որ բժշկի այցի ժամանակ ստացված գիտելիքը ժամանակի ընթացքում նվազում է, այդ պատճառով անհրաժեշտ է կրթական միջոցառումներ իրականացնել թոքի քաղցկեղի ամենամյա` յուրաքանչյուր սքրինինգի իրականացումից առաջ: Այդպիսի միջոցառումները նաև լրացուցիչ հնարավորություն են ստեղծում ծխախոտից հրաժարվելու կապակցությամբ խորհրդատվության համար և բարձրացնում են բժշկի ու հիվանդի միջև փոխհարաբերության և փոխըմբռնման մակարդակը: