Մեր մասին
Ընդունարան եվ Ամբուլատորիա
Ախտորոշման ծառայություն
Լաբորատոր հետազոտություններ
Կլինիկա
Տեսասրահ
Հետադարձ կապ
Հաստ աղու քաղցկեղը հաստ կամ ուղիղ աղիում գոյացած ուռուցքն է: Երբեմն դրանք առանձնացվում են որպես առանձին քաղցկեղային հիվանդություններ՝ հաստ աղու կամ ուղիղ աղու, ըստ տեղակայման: Սակայն, քանի որ դրանք ունեն բազմաթիվ ընդհանուր առանձնահատկություններ, ուստի տվյալ նյութում քննարկվում են միասին:
Նորմալ մարսողական համակարգ
Հաստ աղին և ուղիղ աղին մարսողական (աղեստամոքսային) համակարգի մաս են կազմում: Մարսողական համակարգի սկզբնական մասը (ստամոքս, 12-մատնյա աղիք) ընդունած սննդանյութերը ենթարկում է մշակման՝ վերջնական նպատակում օրգանիզմի համար էներգիա ստանալու համար, համակարգի վերջնահատվածում՝ (հաստ և ուղիղ աղիներ) ավարտվում է մշակված նյութերի ներծծումը, իսկ չմարսվածները հեռացվում են որպես արտաթորանք,՝ կղանք:
Հաստ աղու քաղցկեղն ավելի լավ պատկերացնելու համար անհրաժեշտ է մարսողական համակարգի կառուցվածքի և ֆունկցիայի մասին որոշակի հիմնարար գիտելիքներ ունենալ (տես նկարը):
Սնունդը ծամելուց և կուլ տալուց հետո կերակրափողի միջով այն անցնում է ստամոքս, որտեղ մասամբ բաժանվում է մասերի և տեղաշարժվում դեպի բարակ աղի: Բարակ աղիները մարսողական համակարգի ամենաերկար հատվածն է՝ ունի մոտավորապես 6 մ երկարություն: Բարակ աղում տեղի է ունենում սննդի վերջնական մարսում և ներծծում։
Որովայնի խոռոչի ստորին աջ հատվածում բարակ և հաստ աղիները միանում են:
Հաստ աղու հիմնական մասը կազմում է խթաղին, որի երկարությունը կազմում է մոտավորապես 1,5 մետր: Հաստ աղում սննդախույսից ներծծվում են ջուրն ու աղերը՝ պահպանելով միայն չմարսված մնացորդները:
Հաստ աղին բաղկացած է հետևյալ մասերից.
- Առաջին հատվածը կոչվում է վերել հաստ աղի: Այն կույր աղու անմիջական շարունակությունն է, որտեղ բարակ աղին բացվում է հաստ աղու մեջ, և տարածվում դեպի որովայնի աջ հատված: Կույր աղու ստորին հատվածում որդանման ելունն է:
- Երկրորդ հատվածը կոչվում է լայնական կամ հորիզոնական հաստ աղի, որը ձգվում է որովայնի խոռոչի վերին աջ հատվածից՝ ձախ հատված:
- Երրորդ հատվածը՝ վայրէջ հաստ աղին, սկսվում է հորիզոնական հաստ աղու ձախ ծնկից:
- Չորրորդ և վերջին հատվածը կոչվում է սիգմայաձև աղի, քանի որ ունի սիգմայաձև տեսք:
Հաստ աղու միջով անցնող չմարսված նյութերը տեղափոխվում են ուղիղ աղի՝ մարսողական համակարգի վերջին 15 սմ հատվածը և դուրս գալիս օրգանիզմից:
Հաստ աղու կամ ուղիղ աղու ոչ նորմալ աճ
Հաստ աղու քաղցկեղը հիմնականում դանդաղ է զարգանում ՝ մի քանի տարվա ընթացքում: Նախքան քաղցկեղի զարգանալը, հաստ աղու ներքին պատերին հաճախ զարգանում է բարորակ պոլիպ: Պոլիպը հյուսվածքի բարորակ ուռուցք է, որը երբեմն կարող է վերափոխվել քաղցկեղի, ընդ որում, պոլիպի տեսակից է կախված քաղցկեղի վերածվելու հավանականությունը:
Պոլիպի 2 հիմնական տեսակներն են.
- Ադենոմատոզ. սա պոլիպի քաղցկեղի հաճախ վերածվող տեսակն է: Այդ իսկ պատճառով ադենոման համարվում է նախաքաղցկեղային վիճակ:
- Հիպերպլաստիկ կամ բորբոքային. այս պոլիպները հիմնականում բարորակ ընթացք ունեն: Այնուամենայնիվ, որոշ բժիշկներ կարծում են, որ հիպերպլաստիկ պոլիպները նույնպես կարելի է նախաքաղցկեղային կամ ադենոմայի/քաղցկեղի զարգացման ռիսկի գործոն համարել, մասնավորապես, այն դեպքերում, երբ այդ պոլիպները զարգանում են վերել հաստ աղում:
Նախաքաղցկեղային վիճակ է համարվում նաև դիսպլազիան: Դիսպլազիան հաստ աղու կամ ուղիղ աղու վրա ոչ նորմալ զարգացող բջիջների առկայությունն է (հյուսվածքը մանրադիտակով դիտարկելիս), որոնք, սակայն, նման չեն քաղցկեղի բջիջներին: Այս բջիջները ժամանակի ընթացում կարող են վերածվել քաղցկեղային բջիջների: Դիսպլազիան հիմնականում հանդիպում է այն մարդկանց մոտ, ովքեր երկար տարիներ տառապում են խոցային կոլիտով կամ Կրոնի հիվանդությամբ: Երկու հիվանդություններն էլ բերում են հաստ աղու բորբոքման:
Հաստ աղու քաղցկեղի սկիզբն ու տարածումը
Պոլիպի քաղցկեղի վերափոխվելու դեպքում այն կարող տարածվել դեպի հաստ աղու կամ ուղիղ աղու պատերը: Երբ քաղցկեղային բջիջները զարգանում են աղիների պատերին, դրանք կարող են ներթափանցել արյունատար կամ ավշային անոթներ: Դեռ վաղ փուլում քաղցկեղային բջիջները հասնում են առաջնային օջախին մոտ գտնվող ավշային հանգույցներին: Քաղցկեղային բջիջներն արյունատար կամ ավշային անոթներից կարող են տեղաշարժվել դեպի առաջնային օջախին մոտ գտնվող երկրորդային օջախ, օրինակ՝ լյարդ: Քաղցկեղի տարածումը մարմնի այլ մասերում կոչվում է մետաստազավորում:
